Wat is corrosie?
Een metaaldetector aanschaffen is de eerste stap, maar daarna zul je gaan zoeken en na een poosje je eerste vondsten doen. Heb je eenmaal penningen of munten gevonden, dan zit hier vaak een laagje overheen. Dit laagje of aantasting van het metaal heet corrosie. Corrosie op metalen ontstaat door een natuurlijke chemische aantasting van deze metalen. Deze aantasting van metaaloppervlakken komt doordat het metaal reageert met gassen en/of vloeistoffen uit de omgeving. Als ijzer in contact komt met water en zuurstof ontstaat er roest. Bij koperen voorwerpen zal het object groen worden (koper reageert met zuurstof en koolstof). Zilver wordt op den duur zwart door het doordat het metaal zich verbindt met sulfide uit de lucht.
Welke corrosietypes kun je aantreffen?
Het is goed om te weten dat de verschillende metalen ieder andere corrosietypes hebben. Op basis van de aangetroffen corrosie / kleur bepaal je daarna snel met welk soort metaal je te maken hebt. Goudkleurige munten bijvoorbeeld die er dof uitzien zijn soms van een laag goudgehalte gemaakt. Zijn er ook sporen van corrosie aanwezig, dan betreft het een munt met koperlegering omdat goud niet kan corroderen. Munten met een groene of blauwe corrosie bevatten koper of zijn voorzien van zilver legeringen. Zie je een witte aanslag (aantasting), dan duidt dit vaak op tin, lood, zink of een combinatie van tin+lood. Niet voor niets wordt zilver met een licht gele aanslag ook wel eens voor goud aangezien.
Wanneer hebben vondsten wel of geen corrosielaag?
Sommige munten hebben honderden jaren onder het oppervlak in de bodem gelegen en veelal is op deze penningen een dikke corrosie laag aanwezig. Een en ander is afhankelijk van de omstandigheden, bijvoorbeeld of de grond zuurstof doorlatend was of niet. Is de grond zuurstof doorlatend, dan is de corrosie laag dikker dan bij grond waar (bijna) geen zuurstof doorheen komt. In dat geval krijg je een dunnere corrosielaag welke anders van kleur is. Tip: vind je een munt in een grond met een hoge zuurgraad, dan kan het voorkomen dat je munt er redelijk schoon uitkomt. Dit omdat in zure grond de corrosie automatisch oplost.
Hoe ontstaat corrosie op een munt?
Wordt het metaal aangetast, dan produceert het metaal zelf de corrosie welke naar buiten wordt geduwd. De corrosie vormt dan een (dikke) laag om het muntstuk heen. Het metaal wat nog over is zit in het stuk tussen de kern en het punt waar de corrosie begint. Soms kan het echter zijn dat al het metaal verdwenen is. Indien dit het geval is, dan kun je nog wel het oorspronkelijke oppervlak blootleggen door de buitenste corrosie laag te verwijderen en te stoppen bij de dikke corrosielaag. Deze twee lagen hebben vaak net een iets andere kleur.
Welke corrosiekleuren zijn er?
Munten met een zilverlegering (zilver is een edelmetaal) krijgen onder de grond vaak een zwarte corrosielaag, met eventueel een groene of groen-blauwe laag die bovenop de zwarte laag ligt. Bij munten met koperlegeringen wordt eerst een dunne laag gevormd, welke een andere kleur heeft van de corrosielagen die daar weer bovenop komen. De eerste laag is vaak rood van kleur en komt qua kleur in de buurt van het oorspronkelijke oppervlak. Kijken we naar de buitenste lagen, dan zijn deze bij koperlegeringengroen of groen-blauw. Voorwerpen welke gemaakt zijn van tin, lood en zink krijgen een witte corrosielaag. Vaak zijn oude ijzeren voorwerpen voorzien van een dikke laag zodat het metaal vaak niet meer herkenbaar is.
Komt koper in contact met de lucht, dan kleurt dit metaal donker rood waarbij na verloop van tijd een bruine corrosielaag ontstaat. Daarnaast produceert een koperlegering ook groene corrosie. Kijken we naar ijzer, dan komt hier corrosie voor wat we roest noemen. Het metaal nikkel daarentegen vormt (ook op langere termijn) geen corrosie, wat dan weer het tegenovergestelde is van tin, lood en zink. Deze metalen krijgen uiteindelijk een grijze laag eventueel gecombineerd met een poederachtig witte corrosie.
Een leuke naam voor corrosie op tinnen voorwerpen is de zogeheten “tinpest”. Ondanks dat tinpest wordt gezien als een type corrosie, is het dit eigenlijk niet. Tin krijgt namelijk na verloop van tijd automatisch een andere vorm wat er uit kan zien als corrosie. Om tinnen voorwerpen in originele staat te houden, zul je deze metalen moeten bewaren in een ruimte bij een temperatuur boven de 14 graden Celsius.
Moet je corrosie verwijderen of laten zitten?
Sommigen zeggen dat je corrosie moet laten zitten terwijl anderen vinden dat je het eraf moet halen omdat het anders door blijft gaan met groeien. Wat is nu waar? Allebei is waar, maar wel afhankelijk van het soort metaal. Bij instabiele corrosievormen gaat de corrosievorming continue door. Deze vorm van corrosie komt onder andere voor bij voorwerpen waar veel koper in zit. Koperen voorwerken kunnen in dit geval te maken krijgen met de zogeheten “bronpest”. Bronpest is de groene kleur welke je op voorwerpen met een koperlegering aan kunt treffen.
Deze corrosie kan zich gaan omvormen tot een bult (vandaar de bijnaam). Onder deze bult vormt zicht vocht waarin chloride aanwezig is wat verwijderd moet worden om de corrosie reactie te stoppen. Het schoonmaken van munten is dus ten zeerste aan te raden. Bij ijzer treed akaganeiet op. Op het voorwerk ontstaan oranje bulten met een harde buitenlaag. Hieronder zit wederom vocht met daarin chloride. Zodra je de chloride weghaalt stopt ook de corrosievorming. Bij stabiele corrosievormen werkt de corrosielaag als een beschermingslaag. Dit is vooral het geval bij zink en aluminium.
Het bewaren van munten kan het beste in een muntenalbum of in luchtdichte plastic munthouders.